O Porozumieniu bez Przemocy #szukamrozwiazan
Twórcą NVC (non violent comunication) – Porozumienia Bez Przemocy jest Marshall Rosenberg – amerykański psychoterapeuta. Działał on na rzecz pokoju na świecie, prowadząc mediacje na terenach objętych konfliktem zbrojnym.
Ze względu na żydowskie pochodzenie , sam doświadczał przemocy w szkole. Obserwował też, że kolor skóry, inne cechy wyglądu fizycznego czy nazwisko mogą być źródłem prześladowań i przemocy. Zastanawiał się, jak to jest, że można być znienawidzonym z powodu cechy, na którą nie ma się wpływu. W domu otoczony był miłością i wsparciem ze strony rodziców, którzy byli empatycznymi i dobrymi ludźmi. Te dwa skrajne doświadczenia skłoniły go do poszukiwań odpowiedzi na pytanie dlaczego niektórzy ludzie wybierają przemoc a inni łagodność i współczucie. Marshall był przekonany, że jakość relacji między ludźmi zależy tylko lub aż od sposobu w jaki ze sobą rozmawiają, dlatego że poprzez rozmowę możemy budować mury lub mosty między ludźmi.
Dla lepszego zobrazowania swojej koncepcji użył postaci zwierząt – szakala i żyrafy, jako symbolu dwóch stylów komunikacji.
Szakal jest symbolem języka przemocy, to drapieżnik, który zawsze ma rację, ocenia, oskarża, krytykuje. Żąda, aby inni wypełniali jego rozkazy, jeśli tak nie jest to walczy, obraża się, karze.
Żyrafa to zwierzę o ogromnym sercu i empatii. Ma największe serce spośród innych ssaków, w stosunku do masy ciała. Przez swój wzrost spogląda na świat z innej perspektywy. Widzi więcej. W trakcie rozmowy mówi o sobie, posługuje się językiem potrzeb i uczuć. Słucha i chce być słyszaną, jasno precyzuje swoje myśli. Nie ocenia, nie obraża, nie grozi, nie szantażuje. Gdy pojawia się konflikt nie oskarża innych i nie szuka winnych, szuka rozwiązań – takich, które biorą pod uwagę potrzeby każdej ze stron. Zależy jej na budowaniu relacji z drugą osobą. Odnosi się z szacunkiem i empatią do drugiej osoby, nawet jeśli się z nią nie zgadza i wiele ich różni.
Niezwykle ważne jest wyjaśnienie Marshalla co znaczą dla niego te symbole – „Kiedy czytacie o szakalu lub żyrafie, to pamiętajcie proszę, że nie ludzi określam w ten sposób, a jedynie to, w jaki sposób się komunikują . Sposób jaki wybierają, by być w relacji z sobą, drugim i światem.” Każdy z nas mówi czasem jak szakal. Wtedy, gdy nie uświadamia sobie jakie potrzeby stoją za jego emocjami, czego potrzebuje by czuć się dobrze. Człowiek, który czuje się dobrze, zachowuje się dobrze. Dlatego Rosenberg z empatią odnosił się do wszystkich, także tych, którzy mówią językiem szakala, bo tylko dając im empatię daje im szansę na zmianę.
Jednocześnie podkreślał, że jest przekonany, że ludzie zachowują się najlepiej jak mogą w danym momencie, tak jak pozwalają im na to ich własne zasoby. A celem zachowania wszystkich ludzi jest dążenie do zaspokojenia własnych potrzeb. Potrzeby są wspólne wszystkim, one generują emocje (przyjemne gdy są zaspokojone i nieprzyjemne, gdy nie są), które wpływają na nasze zachowanie. Ludzie mogą nauczyć się rozpoznawać swoje potrzeby i świadomie wybierać jak będą je komunikować. Czy będą mówić o nich z poziomu szakala – oskarżając, grożąc, oceniając czy z poziomu żyrafy – mówiąc o sobie, o tym czego potrzebują i prosząc o pomoc. To właśnie żyrafi styl komunikowania buduje mosty i pozwala dostrzec drugiego człowieka takim jakim jest. Rosenberg mówił „ Im bardziej jesteśmy świadomi naszych potrzeb, tym lepiej możemy o sobie stanowić i lepiej rozumieć innych.”
Doświadczenie zawodowe i osobiste w stosowaniu komunikatów w duchu porozumienia bez przemocy wzbogaciło nasze życie, kontakty z dorosłymi i dziećmi, osobistymi i szkolnymi. Chcemy dzielić się tym doświadczeniem z innymi, dlatego w ramach innowacji pedagogicznej #szukamrozwiazan inspirujemy dzieci do zmiany stylu komunikacji i świadomego wyboru czy chcą budować mosty czy mury. Pokazujemy dzieciom, że konflikt może być okazją do rozwoju i zmiany, jeśli tylko stanie się pretekstem do szukania rozwiązań, które weźmie pod uwagę potrzeby wszystkich stron.
I.Beger-Smurzyńska – psycholog, N.Szymańska – pedagog
